İş Hukuku Tanımı

İş hukuku, genel kapsamda işçilerin haklarını ve yükümlülüklerini, çalışma şartlarını, işçi ücretlerini, işçi sendikaları ve işçi işveren- ilişkileri ile ilgili konuları bütünüyle ele alan bir hukuk alanıdır. Temel gayesi işçi haklarının korunmasıdır. Zira dinamik hayat şartlarından ötürü işçi sayısı her gün artmakta ve bu durumun doğal bir yansıması olarak işçi sınıfının korunması gerekmektedir.

Bu yazımızda iş hukukunda sıkça sorulan soruları sıra kaygısı gütmeden derleyip cevaplandıracağız. Keyifli okumalar dileriz.

İşçiye ödenen ücretlerin ne kadarlık miktarı banka hesabına yatırılmalıdır?

İlgili yönetmeliğe göre, işyerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenlerin ülke genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 5 (beş) olması hâlinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlü olduğu belirtilmektedir.

Anlaşıldığı üzere işçiye yapılması gereken ilgili ay ücretlerinde yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutarın tamamı, işçinin banka hesabına yatırılmalıdır.

İşyerinde 10 (on) yıllık bir çalışma geçmişi olan işçi, ne kadarlık ücret tutarında kıdem tazminatına hak kazanır?

İş Kanununun ilgili maddesinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işçiye 30 (otuz) günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmektedir. Bundandır ki 10 yıl çalışmış bir işçi için, her geçen yıl 30 (otuz) gün olmak üzere toplamda 300 (üç yüz) günlük ücreti tutarında kıdem tazminatına hak kazanılır.

11 (on bir) ay önce evlenmiş bir kadın işçi işten ayrılmak zorunda kalırsa, kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, alabilir. İş Kanununun ilgili maddesinde kadın işçinin evlendiği vakitten itibaren 1 (bir) yıl içerisinde iş sözleşmesini hangi sebeple olursa olsun kendi isteği ile sona erdirmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanabileceği belirtilmiştir.

Henüz 1 (bir) yıllık çalışma süresi tamamlanmamış bir işçinin yıllık ücretli izin hakkı var mıdır?

Hayır, yoktur. İlgili yasal düzenlemeye göre yıllık ücretli izne hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı çalışma süresinin deneme süresi de dahil olmak üzere en az 1 (bir) yıl olması gerekmektedir.

Çalışanlara yol ve yemek parası verilmesi zaruri midir?

Değildir. Bilindiği üzere İş Kanunu uyarınca bir iş sözleşmesine bağlı olarak bir yerde çalışan işçiye, asgari ücretin altında olmamak koşulu ile yasal ücret ödenmesi zorunludur.

Çalışan kimselere ücret (maaş) dışında sağlanacak her türlü ödeme ve menfaat için iş sözleşmeleri hükümleri önem arz etmektedir. Bir çalışana yol ve yemek parası ödenmesi, servis sağlanması veya işyerinde yemek verilmesi; iş sözleşmesi hükümleri kapsamında belirlenmektedir. Dolayısı ile yol ve yemek parasının verilip verilmeyeceği sözleşme maddeleri çatısı altında kararlaştırılmaktadır.

Özetle, İş Kanunu açısından işverenin çalışanlarına yemek ve yol ücreti ödemesi gerektiği ile ilgili herhangi bir yasal zorunluluk bulunmamakta olup bu tarz ödemeler işverenin inisiyatifindedir.

Bir şubede görevlendirilmiş olan işçinin başka bir şubeye transferi mümkün müdür?

İşveren, iş sözleşmesi veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki diğer kaynakların sağladığı çalışma koşullarında bu tarz önemli/esaslı bir değişikliği ancak bu durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle gerçekleştirebilir. Şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından da 6 (altı) iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi hiçbir surette bağlamaz.

Ancak işçi değişiklik teklifini belirttiğimiz süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir sebebe dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak koşuluyla iş sözleşmesini feshedebilir.

İşverenin ücret bordrosu düzenlemesinin yanında ücret hesap pusulası da düzenleme yükümlülüğü var mıdır?

İş Kanununun ilgili maddesi gereği işveren, işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek yükümlülüğü altındadır.

Ücreti artırılmayan işçi kıdem tazminatını alarak işten çıkabilir mi?

Belirtmek isteriz ki ücretlerin hangi zaman aralıklarında veya oranlarda artırılacağına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme belirlenmiş durumda değildir. Ücret uygulamaları konusundaki yasal düzenleme asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılamayacağı ile sınırlandırılmıştır. Haricindeki ücret uygulamalarına ilişkin esaslar, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmelerinde kararlaştırılmaktadır. İş sözleşmesinde bu yönde bir hüküm bulunmaması halinde, karar işverene aittir. İş sözleşmesinde bir hüküm bulunmaması durumunda, ücret artışlarındaki anlaşamama nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacağından, herhangi bir tazminat hakkı da haliyle oluşamayacaktır.

İş sözleşmesinin işçi tarafından derhal feshi ne anlama gelmektedir?

Süresi belli olsun veya olmasın işçi, İş Kanununun ilgili maddesinde belirtilen sağlık sebepleriyle, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerde ve zorlayıcı sebeplerin varlığında iş sözleşmesini derhal feshedebilir.

Hiçbir şekilde izin almadan işe devamsızlık yapan işçi ile ilgili yapılması gereken hukuki prosedür nedir?

İş Kanununun ilgili maddesinde iş sözleşmesinin işveren tarafından bildirim süresi verilmeksizin ve kıdem tazminatı ödenmeksizin feshine ilişkin esaslar düzenlemektedir. Bu minvalde, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına 2 (iki) iş günü veya 1 ay içinde 2 (iki) defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut 1 ayda 3 (üç) iş günü işine devam etmemesi halinde işçinin iş sözleşmesi, bildirim süresi verilmeksizin ve kıdem tazminatı ödenmeksizin feshedilebilmektedir.

“İş Hukukunda Merak Edilen Sorular ve Cevapları (1)” başlıklı bu hukuki yazımız ile ilgili olmak üzere sormak istediğiniz diğer hususlar için yorumlar sekmesinde bizimle iletişime geçebilirsiniz. Farklı konularda daha fazla hukuki bilgi için sitemizde yer alan diğer yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.

Keyifli ve sağlıklı günler dileriz.